LIGJI MODEL UNCITRAL PËR ARBITRAZHI I TREGTISË NDËRKOMBËTARE

Abstract

Arbitrazhi është njëra ndër metodat e zakonshme bashkëkohore për 
zgjidhjen e mosmarrëveshjeve të cilat eventualisht lindin gjatë zhvillimit të 
operacioneve në tregtinë ndërkombëtare. Është  një mjet privat i zgjidhjes 
së konflikteve bazuar në marrëveshjen  paraprake të palëve për t'ia referuar  
kontestin eventual për një gjykate private. Kjo formë dhe metodë për të 
zhvilluar një çështje gjyqësore zakonisht preferohet për një seri arsyesh. 
Zhvillimi i procedurës para gjykatës së arbitrazhit ka tendencë të jetë 
shumë më i shpejtë se sa çështje e njëjtë kontestimore t’i adresohet një 
gjykate kombëtare për t’u realizuar respektivisht gjykuar. Një gjykatë e 
arbitrazhit e kontraktuar – caktuar për të dëgjuar dhe zgjidhur një 
mosmarrëveshje sipas praktikave, me siguri të madhe do të kushtojë 
vëmendje të plotë e të vazhdueshme çështjes kontestimore. Gjykata e 
rregullta zakonisht kanë kohë të limituar, listat të gjata e të ndryshme të 
rasteve të cilat kërkojnë një përqendrim dhe vëmendje me të thëlluar për 
gjykuar një rast, gjë e cila paraqet situatë të vështirë. Edhe pse gjykatat e 
arbitrazhit duhet të plotësojnë kërkesat e drejtësisë natyrore dhe të 
vendosin në pajtim me ligjin ato duhet dhe  mund të miratojë procedura  
fleksibile dhe të shpejtë.  Arbitrazhi mund të jetë më i shtrenjtë se sa një  
proces gjyqësor i zhvilluar në një gjykatë të rregullt, megjithatë  tregtarëve 
u konvenon dhe parimisht pajtohen që të qëndrojnë në këtë procedurë për 
të fituar në kohë dhe thjeshtësi procedurale. Përveç kësaj, shpenzimet e 
arbitrazhit zakonisht duhet të jenë të përballueshme nga palët dhe sipas 
rregullit nuk tatimoren nga të tatimpaguesit. Tregtarët shpesh preferojnë 
intimitetin e procesit të arbitrazhit për publicitet që merr pjesë gjatë 
procedurës gjyqësore.  
Fjalët kyçe:  Arbitrazh, gjykatë, konventa ndërkombëtare, ligji, 
vendimi i arbitrazhit;